Tư duy hệ thống là một năng lực lãnh đạo rất quan trọng trong thế giới phức tạp và biến động không ngừng ngày nay. Nó giúp các nhà lãnh đạo hiểu rõ hơn về cách thức vận hành của thế giới, nền kinh tế, chính trị, doanh nghiệp, nhân sự, khách hàng… từ đó đưa ra những quyết định sáng suốt, hạn chế mắc sai lầm, giải quyết vấn đề hiệu quả và chủ động thích nghi, chủ động dẫn dắt sự thay đổi.
Dưới đây là một số tầm quan trọng của tư duy hệ thống đối với nhà lãnh đạo.
Lãnh đạo hiệu quả hơn trong thế giới đầy biến động và phức hợp
Ngày nay mọi yếu tố đều tác động đến nhau một cách mạnh mẽ, toàn bộ thế giới này là một hệ thống lớn. Một dịch bệnh Covid 19 ở Vũ Hán Trung Quốc có thể lan ra cả thế giới và ảnh hưởng nặng nề, cuộc chiến tranh Nga – Ukraine ảnh hưởng đến cả kinh tế – chính trị thế giới, mối quan hệ Mỹ – Trung Quốc về thương mại ảnh hưởng nặng nề tới Huawei…
Nhà lãnh đạo nắm rõ tư duy hệ thống có thể đưa ra kịch bản dự báo những yếu tố ngoại cảnh có thể tác động và kịch bản ứng phó, đồng thời chủ động điều chỉnh các yếu tố bên trong để thích ứng với bên ngoài.
Lãnh đạo doanh nghiệp hướng đích
Tư duy hệ thống giúp chúng ta nhận ra chức năng/mục đích của một hệ thống là thành phần quan trọng nhất, khi thay đổi chức năng/mục đích thì hệ thống cũng thay đổi theo. Vấn đề của con người và doanh nghiệp là thường xác định sai đích hoặc thiếu đích, điều này làm cho chúng ta yếu ớt hơn, kém hiệu quả hơn.
Khi nhà lãnh đạo hiểu được sức mạnh thực sự của mục đích hệ thống, họ sẽ nghiêm túc xác định các đích của doanh nghiệp (đúng đích và đủ đích) chứ không chỉ tập trung vào lợi nhuận, sẽ cam kết và “sống thật” với các đích đã xây dựng. Điều này làm cho doanh nghiệp phát triển nhất quán, tạo ra tính trội và nội lực mạnh mẽ, có chiến lược rõ ràng, không mắc sai lầm, lạc lối trong quá trình phát triển.
Hiểu được tầm quan trọng của sự liên kết, tăng cường củng cố nội lực bên trong
Nhà lãnh đạo có tư duy hệ thống sẽ luôn lấy khách hàng làm trung tâm, điều chỉnh mô hình kinh doanh, thiết kế cơ cấu tổ chức hợp lý, tăng cường sự chặt chẽ bên trong doanh nghiệp để thích ứng với bên ngoài.
Các liên kết luôn phải đảm bảo hai điều kiện: Hợp lý và chặt chẽ. Một doanh nghiệp càng được tổ chức hợp lý và chặt chẽ bao nhiêu thì tính trội của doanh nghiệp đó càng mạnh mẽ bấy nhiêu.
Hiểu được các đặc điểm của hệ thống để làm chủ cuộc chơi
Doanh nghiệp là một hệ thống và nó mang trong mình các đặc điểm của một hệ thống sống, nó cũng có các đặc điểm cơ bản như: Sự phức hợp, sự trì trệ, vòng lặp, sự trễ nhịp, tính trội, tính cưỡng bức, khả năng tự tổ chức, tiến hóa, trật tự thứ bậc… Khi hiểu được các đặc điểm và đặc tính này của hệ thống, nhà lãnh đạo sẽ bình tĩnh nhìn sâu vào bên trong doanh nghiệp của mình để tác động, ra quyết định, cân chỉnh kịp thời, hiệu quả.
Đồng thời nhà lãnh đạo cũng hiểu được doanh nghiệp là một hệ thống đặt trong các hệ thống lớn hơn như nền kinh tế, xã hội, chính trị…nên nó bị chi phối bởi bối cảnh bên ngoài. Việc của nhà lãnh đạo là điều chỉnh, tối ưu hóa bên trong nhưng giữ được sự linh hoạt, thích ứng với bên ngoài để tồn tại và phát triển.
Hiểu và xử lý các bẫy hệ thống
Hệ thống sống có rất nhiều bẫy như kháng chính sách, con vua thì lại làm vua, sụt giảm thành tích, đẩy gánh nặng cho người hỗ trợ, tìm sai đích… và đây cũng chính là các bẫy mà nhà lãnh đạo luôn phải đối mặt xử lý trong chính doanh nghiệp của mình.
Khi hiểu được bản chất các bẫy này và biết cách để phòng tránh, xử lý, nhà lãnh đạo sẽ bình tĩnh, chủ động xử lý các vấn đề phát sinh trong doanh nghiệp một cách tận gốc, xử lý hiện tại nhưng có tính toán đến các yếu tố phát sinh trong dài hạn, hướng tới sự phát triển bền vững.
Tìm ra các điểm đòn bẩy
Nhà lãnh đạo có tư duy hệ thống sẽ tìm ra các điểm đòn bẩy trong doanh nghiệp để tác động nhằm mang lại hiệu quả tối ưu và lâu dài cho doanh nghiệp, tránh sự luẩn quẩn gây lãng phí thời gian, tiền bạc và mất đi cơ hội.
Nhìn xa, trông rộng, nghĩ sâu
Nhà lãnh đạo có tư duy hệ thống sẽ rèn luyện được khả năng “nhìn xa, trông rộng, nghĩ sâu”, bớt đi những cảm tính, sự nông cạn, hời hợt và tính duy lý để ra những quyết định, chiến lược sáng suốt.
Lời kết
Tư duy hệ thống là chìa khóa quan trọng giúp nhà lãnh đạo có thể lãnh đạo đội ngũ và quản trị doanh nghiệp một cách hiệu quả trong thế giới đầy biến động ngày nay. Bằng cách nhìn nhận tổng thể, phân tích sâu sắc các mối liên kết và dự báo tác động dài hạn, tư duy hệ thống không chỉ giúp các nhà lãnh đạo ra quyết định chính xác mà còn tránh được các bẫy thường gặp. Từ đó, họ có thể tối ưu hóa hệ thống, đảm bảo sự phát triển bền vững và tạo ra giá trị đích thực cho doanh nghiệp trong dài hạn.